HAVALANDIRMA

HAVALANDIRMA

*MEP İşlərində Havalandırma Sistemləri Haqqında Ətraflı Məlumat*

MEP (Mexaniki, Elektrik, Santexnika) sistemlərində *havalandırma (ventilation)* insan sağlamlığı, enerji səmərəliliyi və bina rahatlığı üçün əsas amillərdən biridir. Havalandırma sistemləri təbii və ya mexaniki üsullarla təzə havanın daxil edilməsini və çirklənmiş havanın xaric edilməsini təmin edir.

*1. Havalandırma Sistemlərinin Növləri*

A. Təbii Havalandırma*
- *Pəncərə və qapılar vasitəsilə* (kiçik yaşayış binaları üçün).
- *Şaft və hava bacaları* (binanın dizaynı ilə təbii konveksiya yaradılır).
- *Avantajları*:  
  ✔️ Enerji tələbatı yoxdur.  
  ✔️ Quraşdırma xərcləri aşağıdır.  
- *Dezavantajları*:  
  ❌ Havanın sürətini və istiqamətini idarə etmək çətindir.  
  ❌ İqlim şəraitindən asılıdır.

B. Mexaniki (Məcburi) Havalandırma*

1. *Egzoz Havalandırması*  
   - Çirklənmiş havanı xaric edir (məsələn, tualetlər, mətbəxlər).  

2. *Təchizat Havalandırması*  
   - Təzə havanı məcburi şəkildə daxil edir (ofis binaları, xəstəxanalar).  

3. *Balanslaşdırılmış Havalandırma*  
   - Egzoz və təchizat sistemləri eyni anda işləyir (enerji səmərəliliyi üçün istilik geri qazanımı ilə birləşdirilə bilər).  

*2. MEP-də Havalandırma Sistemlərinin Layihələndirilməsi*
*A. Əsas Hesablamalar*
- *Hava dəyişim nisbəti (ACH – Air Changes per Hour)*:  
  - Yaşayış binaları: *0.5–2 ACH*,  
  - Ofislər: *4–6 ACH*,  
  - Xəstəxanalar: *6–12 ACH*.  
- *Kanal ölçüləri və hava sürəti*:  
  - Səs səviyyəsini minimuma endirmək üçün hava sürəti *3–5 m/s* aralığında saxlanılır.  
*B. Komponentlər*

1. *Hava Kanalları*  
   - Dairəvi və ya düzbucaqlı formalarda, *galvanizlənmiş polad*, alüminium və ya PVC-dən hazırlanır.  

2. *Fanlar (Axıcılar)*  
   - Eksenel fanlar (kiçik məkanlar), santrifüj fanlar (yüksək təzyiq tələb olunan sistemlər).  

3. *Filtrlər*  
   - *HEPA filtrləri* (xəstəxanalar), *karbon filtrlər* (qoxunun aradan qaldırılması).  

4. *İstilik Geri Qazanım Cihazları (HRV/ERV)*  
   - Çıxan havanın istiliyini təzə havaya ötürərək enerjiyə qənaət edir.  

3. Quraşdırma və Texniki Tələblər*
- *Kanal izolyasiyası*: Kondensasiya və istilik itkisinin qarşısını almaq üçün.  
- *Səs izolyasiyası*: Fan vibrasiyasını və hava səs-küyünü azaltmaq.  
- *Avtomatik klapanlar və damperlər*: Hava axınını balanslaşdırmaq üçün.  

4. Baxım və Təmir*
- *Aylıq*:  
  - Filtrlərin təmizlənməsi/yenilənməsi.  
  - Fan yataqlarının yağlanması.  
- *İllik*:  
  - Kanalların təmizlənməsi (toz və mikroorqanizmlərin aradan qaldırılması).  
  - Avtomatik sistemlərin test edilməsi.  

5. Standartlar və Normalar*
- *ASHRAE 62.1* (hava keyfiyyəti standartları).  
- *EN 13779* (Avropa ventilyasiya normaları).  
- *Yerli qaydalar* (Azərbaycanın tikinti və sanitariya qanunvericiliyi).  

Nəticə*
MEP-də havalandırma sistemləri düzgün planlaşdırıldıqda *enerji səmərəliliyi, **insan sağlamlığı* və *uzunömürlülük* təmin edir. Layihələndirmədə *aerodinamik hesablamalar, **avadanlıq seçimi* və *səs nəzarəti* əsas diqqət mərkəzində olmalıdır.